jueves, 26 de noviembre de 2009

BARBIE LEHEN ETA ORAIN, 90. HAMARKADA

“Guk neskok edozer egin dezakegu”. Lelo honek deskribatzen ezerk baino hobeto Barbie-k 90. Hamarkadan zehar izango duen papera. Etxeko andre lirain, fidel eta goxo bat izatetik, astronauta edota mediku izatera pasako da; lehen azafata ilehoria bazen ere, orain pilotu ere izango da. Hauxe da Estatu Batuetan bizi zen sentimendua, emakume askok momentu hartaraino gizonentzat kontsideratu izan diren lanpostuak okupatuko dituzte, berdintasunaren prozesu korapilatsuan aurrerapauso itzela dena.

Aurrekoaren adibide ezin hobea da Mattel-ek 80. Hamarkada erdian kaleratu zuen “Barbie home and oficce”, kalkulagailu, telefono eta bulego osoa ekarriko duena, eta honez gain, hasieran aipatutako lema bera izenburu eta “jingletzat” duen beste iragarki bat aurkeztuko du, kultura askotako neskatilak erakutsiz. Feministen onarpen bila ibili zen Mattel ikusi daitekeenez, panpina “sustantziadun” emakume moderno bat bezala salduz.
Gainera, muga etniko, kultural eta arrazakoekin hausteko eta, batez ere, merkatu internazionalean pausoak emateko, Barbie-ren aurpegiaren moldeak aldatu zituzten panpina italiar, ekialdeko eta hispanoa sortzeko. 60.hamarkadan Christie panpina afro-amerikarrarekin egin zena ez da errepikatuko oraingo honetan. Arraza ezberdineko Barbie-ak ez dute pertsonalitate konkretu bat izango, denak izango dira berdinak, baina kolore ezberdinarekin. Salmenta internazionalen gorakadak erakutsi zuen, arrazen berdintasuna atzerrian ere oso ondo onartzen ari zela.

Hala ere, dena ez zen arrosa kolorekoa, Barbie-k ere bazituen etsaiak. Feministen erakundeak alde batera utziz, BLO aipatzekoa da, Barbie Liberation Organization delakoa. Adibide garbienetako bat da 1992. Urtean Mattel-ek berba egiten zuen Barbie-a atera zuenean erakundearen kontrako erreakzioa: Hainbat eta hainbat panpina konfiguratu zituzten, “matematika klasea oso zaila da esan beharrean” “mendekua gurea da!” esan zezaten, nolabait, talde hauei Barbie-ren dependentzia islatzen zuen mezua zela iruditzen zitzaielako. Gainera, guraso askok oraindik ere, influentzia negatibo gisa ikusten dute panpina eta ama askok ez dute Barbie-rik onartuko beraien etxeetan. Are gehiago, Mattel-en fundatzaileen semeak, Ken Handler-ek ere, begi txarrez ikusi zuen bere “arreba nagusia”. Bere hitzetan, “neskatxak hondartzara joan beharrean, pobrezian eta munduan jasaten ari den sufrimenduan jarri beharko lukete atentzioa”.

Mattel-en erantzuna azkar baino azkarrago irten zen publikora. Mundu guztietatik etorritako 39 ume batu ziren goseaz, ingurumenaren kaltetzeaz, gerraz eta bakeaz hitz egiteko, “Barbie, New York hiriaren gailurra” deituriko asanbladan. Nazio Batuen Erakundearen bertsio infantil honek, panpinaren inguruan sortutako sentimendu ezkorra garbitu nahi izan zuen, eta UNICEF taldearekin bat egin zuen, umeen eskubideen aurka borroka egiteko.
Barbie-ren 35. Urteurrenean, iraganera bidai bat proposatu zuen Mattel-ek, hiru hamarkada aurreragoko haurren -orain heldu- nostalgia pizteko. Vintage Barbie-ak birmerkaturatu ziren bilduma gisa. Gainera, bildumazaleen erantzun ezin hobea ikusita, etnia ezberdinetako panpinak ere bete zituzten jostailu dendak, Barbie Txinatarra, Holandarra, Kenyarra, Polinesiarra eta Alemaniarra, hain zuzen. Beraz, bi txori tiro batean: gurasoek beraien bizitzan atzera egiteko aukera izan zuten, eta beraien seme-alabak, jantzi dirdiratsu horiekin liluratuta ziren.

90. hamarkada honetan ere, beste publizitate sistema bat erabiliko du Barbie-k hartzaileengana heltzeko. Garai hartan Amerikako ikurrak ziren beste marka batzuekin akordioak sinatu, eta zeharkako publizitatea egin zitzaien, besteak beste, “Mc Donald´s” janari azkarreko jatetxeei, “Los vigilantes de la playa” telesaila famatuari, “Jeep” autoei eta “Lee” bakeroeri, izan ere, Barbie-k McDonald´s-ean egingo du lan, begirale izango da, 4x4-ak gidatuko ditu, baita Lee bakeroak jantzi ere. Biztanleriak, horrela, ikono horien bata bestearekin erkidetuko ditu herri-harrera hobetzeko. Honez gain, ekoizle eta enpresa ezberdinek euren produktuek Barbie-ren irudia eraman dezaten nahiko dute. Hau dela eta, mota ezberdinetako tresna, objektu eta abarrekoak aurki zitezkeen supermerkatuetan, motxilak, arropa, jokoak eta baita altzairuak ere.
Normala denez, hainbeste produktu merkaturatzeak, publizitate eta marketin estrategia itzelak erabiltzeak eta mundu osora zabaldu izanak, zifra zirraragarriak eman zituzten, 1993. Urtean adibidez, mila milioi dolar irabazi zituen Mattel-ek, enpresaren irabazi guztien %34-a. Hamarkada benetan arrakastatsua izan zen. Datu interesgarri bat ematearren, hiru eta hamar urte bitarteko neskato Amerikar batek, zortzi panpina zituen batazbeste.

No hay comentarios:

Publicar un comentario